Zbiór to ponad 120 obiektów, w tym fabrykowane przez polskich dyplomatów paszporty południowoamerykańskie.
Dokumenty takich krajów jak Paragwaj, Honduras, Haiti, Salwador czy Peru były nadzieją dla Żydów z całej Europy. Posiadacze „grzecznościowych paszportów” mogli wyjechać z okupowanego przez Niemców kraju lub uniknąć obozów zagłady i trafić do bezpieczniejszych obozów internowania.
Przekazaniu dokumentów towarzyszyć będzie wystawa „Paszporty” przygotowana przez Instytut Pileckiego. W gablotach wystawy prezentowane będą najcenniejsze obiekty z Archiwum Eissa: paszporty, rachunki, korespondencje pomiędzy Chaimem Eissem i polskimi dyplomatami.
W skład archiwum wchodzi także oryginalna lista z kilkoma tysiącami nazwisk Żydów z gett, którzy w ten sposób próbowali się ratować z Zagłady. W pozyskanych materiałach jest również imienna lista dzieci z warszawskich sierocińców.
Polska odzyskała tzw. archiwum Eissa, dokumentujące ratowanie Żydów przez polską dyplomację
Cenny zbiór
Jednym z cenniejszych elementów archiwum jest osiem paszportów Paragwaju. Jednak kilka dni temu konsul honorowy RP w Zurychu Markus Blechner poinformował, że zbiór poszerzy się o trzy kolejne pozyskane paszporty Paragwaju. Jeden z dokumentów wystawiono na rodzinę Kruskal. Paszport sfabrykował konsul Konstanty Rokicki na bezpośrednie polecenie ówczesnego szefa MSZ Tadeusza Romera.
Po tym, jak polskie władze w sierpniu ubiegłego roku ogłosiły odzyskanie Archiwum Eissa, przez kilka miesięcy było ono prezentowane w szwajcarskich miastach. Dokumenty pokazano między innymi w Ambasadzie RP w Bernie a także w Pałacu Narodów ONZ w Genewie.
Ogromne zaangażowanie polskich dyplomatów w pomoc Żydom. Odnaleziono nowe dokumenty
Archiwum trafi do Muzeum Auschwitz-Birkenau
Archiwum Eissa trafi do Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. Jego wicedyrektor Andrzej Kacorzyk mówił w styczniu, że dokumenty zostaną poddane konserwacji i badaniom, a potem będą służyć także celom edukacyjnym.
– Archiwum Eissa będzie wspaniałym narzędziem do wykorzystania w pracy z ludźmi którzy wiążą swoją karierę z dyplomacją. Myślę, że to doskonały przykład do pokazania tego, jak być człowiekiem, w którym momencie trzeba zrobić coś inaczej, wręcz – jak wynika z dokumentów – dać łapówkę. Mówimy tu o podstawowych wartościach – tłumaczył Andrzej Kacorzyk.
Jak polscy dyplomaci ratowali Żydów. Wystawa poświęcona Archiwum Eissa
„Grzecznościowe paszporty"
Według dotychczasowych ustaleń, można mówić o 2200 osobach objętych akcją wydawania fałszywych paszportów Paragwaju. Dodatkowo co najmniej kilkaset osób otrzymało poświadczenia obywatelstwa tego kraju. W przypadku paszportów Hondurasu jest mowa o około 1500 osobach.
Nieznana jest liczba paszportów haitańskich. Dzięki wysiłkom polskiej dyplomacji, kraje Ameryki Południowej i Środkowej uznały ważność „grzecznościowych paszportów".
Z przeprowadzonych do tej pory badań, o których mówił pod koniec stycznia ambasador RP w Szwajcarii Jakub Kumoch, wynika, że Grupa Ładosia na pewno przyczyniła się uratowania ponad 600 osób. Do weryfikacji pozostaje m. in. lista Silberscheina zawierająca ok. 1200 nazwisk.
Min. Gliński: Polska nie była obojętna wobec krzywdy Żydów
