„Aktualne diagnozy dotyczące sytuacji w polskich szkołach, formułowane przez
Rzecznika Praw Obywatelskich, Instytut Badań Edukacyjnych, Najwyższą Izbę
Kontroli oraz liczne organizacje pozarządowe wskazują na znaczące problemy
związane z przestrzeganiem zapisów międzynarodowego i krajowego prawa,
dotyczące edukacji i przeciwdziałania nierównemu traktowaniu” – napisano w
apelu Koalicji.
Zwraca ona uwagę m.in. na obecność stereotypów i treści dyskryminacyjnych w
dopuszczonych do użytku podręcznikach szkolnych, niewystarczające
umiejętnościami nauczycieli w rozpoznawaniu i radzeniu sobie z dyskryminacją
i przemocą w szkołach oraz ograniczone wsparcie dla działań równościowych ze
strony instytucji i osób odpowiedzialnych za kształt oraz realizację polityki
edukacyjnej.
„W konsekwencji mamy do czynienia z sytuacją, w której z jednej strony dzieci
oraz młodzież zbyt często doświadczają dyskryminacji i przemocy w szkołach, z
drugiej zaś nie otrzymują wystarczającej ochrony. Nie są także wyposażane w
wiedzę i kompetencje, by samodzielnie bronić się przed tymi zjawiskami. Taka
sytuacja jest sprzeczna z ideą polskiej szkoły, której zadaniem, zgodnie z
podstawą programową, jest podejmowanie działań zapobiegających wszelkiej
dyskryminacji” – podkreślono w apelu.
Potrzebna edukacja równościowa
Dlatego Koalicja na rzecz Edukacji Antydyskryminacyjnej zwróciła się do
premiera o wystosowanie oficjalnego listu do dyrekcji szkół, podkreślającego
wagę praw człowieka i większej obecności edukacji równościowej w nauczaniu i
życiu szkoły.
Postuluje też powołanie międzyresortowej rady ds. przeciwdziałania
dyskryminacji poprzez edukację, zapewnienie w ramach studiów oraz w ramach
doskonalenia zawodowego regularnych szkoleń dla nauczycieli na temat edukacji
antydyskryminacyjnej. Opowiada się również za opracowaniem i wdrożeniem
konkretnej instrukcji dla rzeczoznawców podręczników szkolnych, dotyczącej
zapobiegania pojawianiu się w nich treści dyskryminacyjnych i
stereotypizujących.
Rzeczniczka MEN Paulina Klimek
poinformowała, że w nowelizowanym rozporządzeniu w sprawie nadzoru
pedagogicznego (projekt jest na końcowym etapie prac legislacyjnych)
zobowiązano szkoły i placówki do realizacji działań antydyskryminacyjnych
obejmujących całą społeczność szkoły.
Instrukcje dla szkół
„Aby wesprzeć nauczycieli w prowadzeniu zajęć poświęconych problematyce
dyskryminacyjnej zostały opracowane gotowe scenariusze lekcji, które znajdują
się w publikacji »Kompasik. Edukacja na rzecz praw człowieka w pracy z
dziećmi« (wydanym w 2009 przez Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli).
MEN podjęło również działania, których celem jest uwrażliwienie w procesie
dopuszczania podręczników do użytku szkolnego na treści dyskryminacyjne w
podręcznikach” – napisała Klimek w komunikacie.
„W ubiegłym roku minister wystosowała do rzeczoznawców podręczników
kształcenia ogólnego list, w którym zwróciła uwagę, aby w trakcie opiniowania
podręczników analizowali treści znajdujące się w podręcznikach pod kątem
równego traktowania oraz przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na płeć,
rasę, pochodzenie etniczne, narodowość, religię lub wyznanie, poglądy
polityczne, wiek, orientację seksualną, stan cywilny i rodzinny” – zaznaczyła.
Rzeczniczka dodała, że w celu uwrażliwienia rzeczoznawców na treści o
charakterze dyskryminacyjnym resort edukacji od 2011 r. organizuje dla nich
szkolenia. W marcu i listopadzie 2011 r. w szkoleniach z zakresu problematyki
równości płci w podręcznikach wzięło udział 274 rzeczoznawców, w grudniu 2012
r. kolejnych 200 rzeczoznawców. Według Klimek, problematyka stereotypów i
treści dyskryminacyjnych w podręcznikach będzie również przedmiotem kolejnych
szkoleń w przyszłym roku.
„Tegoroczne, grudniowe wykłady dla rzeczoznawców, obejmujące przykłady
niewłaściwego podejścia do tych zagadnień w podręcznikach szkolnych do
różnych przedmiotów oraz sposoby zapobiegania stereotypowemu obrazowi płci,
prowadziły przedstawicielki Towarzystwa Edukacji Antydyskryminacyjnej” -
podała. Klimek podkreśliła, że MEN jest otwarte na propozycje opracowania
wskazówek dla rzeczoznawców podręczników szkolnych, dotyczące zapobiegania
pojawianiu się w nich treści dyskryminacyjnych i stereotypizujących.
”Deklaracje współpracy z MEN w tym zakresie złożyły członkinie zarządu
Kongresu Kobiet” – poinformowała.
Koalicja na rzecz Edukacji Antydyskryminacyjnej to porozumienie 32
organizacji pozarządowych, partnerów społecznych i grup nieformalnych. Celem
Koalicji jest wprowadzenie rzetelnej edukacji na rzecz praw człowieka i
równości do polskich szkół. Wśród członków koalicji są m.in. Towarzystwo
Edukacji Antydyskryminacyjnej, Amnesty International Polska, Centrum Edukacji
Obywatelskiej, Fundacja Feminoteka, Kampania Przeciw Homofobii, Grupa
Edukatorów Seksualnych PONTON, Stowarzyszenie Rodzin i Opiekunów Osób z
Zespołem Downa „Bardziej kochani”, Stowarzyszenie Romów w Polsce i Związek
Nauczycielstwa Polskiego.
Dzień Praw Człowieka ustanowiony został przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1950
r. w rocznicę podpisania Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.
